Grup mülakatları, özellikle devam etmekte olan araştırmanın amacı doğrultusunda seçilen insan gruplarına (genellikle 6-12 üye) uygulanır. Aynı mülakatlar farklı kişilere uygulanır ve böylece belirli bir konuya ilişkin farklı tutumlar ve tepkiler elde edilir. Grup beyin fırtınası sırasında katılımcılar birlikte düşünür, birbirlerine ilham verir veya meydan okurken ortaya çıkan sorunlara ve bakış açılarına tepki verirler (Dörnyei, 2007, s. 144). Daha sonra, elde edilen yanıtlar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar analiz edilir.
Odak grup araştırması süreci şunları içerir:
- Konunun seçimi – konu katılımcılar için önemli olmalı ve katılımcılar bu konuda bilgi sahibi olmalıdır. Bazı konular, görüşmeci için güvenli görünebilir ancak katılımcılar için çok hassastır. Farquhar ve Das'a (1999) göre, tüm araştırma konuları hassas olma potansiyeline sahiptir çünkü bir konunun hassasiyeti sabit değil, sosyal olarak inşa edilmiştir.
- Katılımcıların seçimi – katılımcıların özellikleri, görüşme hedefleri ve tartışılan konuyla uyumlu olmalıdır. Odak grup katılımcıları sistematik rastgele örnekleme yoluyla seçilmez. Bir grubun başarısının grup üyeleri arasındaki dinamiğe bağlı olduğu göz önüne alındığında, grup kompozisyonu araştırmacı tarafından dikkatle değerlendirilmelidir. Katılımcılar arasındaki etkileşim odak grup yönteminin kilit bir özelliğidir ve tartışmayı teşvik etmek için yeterli çeşitlilik olmalıdır. Ancak, çok heterojen gruplar bir çatışmaya neden olabilir. Bu nedenle, araştırmacılar farklılıklara aşina, potansiyel sorunların farkında ve bunlarla başa çıkmak için stratejilere sahip olmalıdır. Bu durumda bile araştırmacı, grup tartışmasının yönünü tahmin veya kontrol edemeyebilir (Bloor vd. 2001, s. 20);
- Organizasyon – belirli bir konu için ilgili tüm katılımcılar aynı zamanda ve aynı yerde organize edilmelidir;
- Uygulama – grup moderatörü bu tür bir görüşme için deneyimli ve yetkin olmalıdır. Odak grup araştırmasının amacı, grubun önceden belirlenmiş sorulara verdiği yanıtları ortaya çıkarmak değil, tartışmayı teşvik etmek ve daha sonra yapılacak analizlerle grup yanıtlarının altında yatan anlamları ve normları anlamaktır. Bu nedenle, gruptan bir soruya cevap vermelerini istemek yerine, sıralama alıştırması veya bir fotoğrafın tasviri gibi belirli bir görevi yerine getirmeleri istenebilir (Bloor vd., 2001, s. 43). Odak grup araştırmasının başarılı bir şekilde uygulanması için araştırmacının rolü çok önemlidir. Kontrol gereklidir, ancak araştırmacı grup tartışmasını kontrol etmek yerine kolaylaştırmalıdır, çünkü grup etkileşimi çok fazla dış kontrol nedeniyle bozulabilir. Aynı zamanda kolaylaştırıcı, grubun bireysel üyeler tarafından domine edilmesinden kaçınmalı ve daha çekingen olanların katkılarını teşvik etmeye çalışmalıdır (Bloor vd., 2001, s. 49). Sessizlikler kolaylaştırıcılar için oldukça zorlayıcı olabilir, ancak bunları kırmak için yapabilecekleri bazı şeyler vardır, örneğin sözel olmayan ipuçlarını yorumlamak gibi (Bloor ve ark., 2001, s. 52).
- Kayıt – çoğunlukla ses-video kayıtları yapılır;
- Analiz – toplanan materyalin kaliteli bir analizi, bu sırada moderatörün varlığı zorunludur. Bloor ve diğerlerine (2001, s. 59) göre, odak grup tartışmasının kaydının yazıya dökülmesi akademik araştırmalar için zorunludur çünkü kaydın basitçe dinlenmesi ya da moderatörün hafızası, veri zenginliğinin çoğunun kaybolmasına yol açabilir ve seçici ve yüzeysel bir analiz riskini doğurur. Öte yandan, odak grup tartışmalarının ürettiği veriler kaotiktir çünkü insanlar genellikle aynı anda konuşur, cümleler yarım kalır, insanlar diğerlerinin cümlelerini yanlış yorumlar, argümanları konuyu tartışırken gelişir, vb. Bu nedenle, kaydedilen tüm konuşmalar yazıya dökülmelidir, yani sadece baskın ses değil, birden fazla kişi konuşuyorsa tüm konuşmacılar, bitmemiş veya yarıda kesilmiş konuşmalar, çok kısa konuşma özetleri, hatta kahkahalar ve beden dili vb. Dahası, konuşmacının tanımlanması gerekmektedir (Bloor vd., 2001, s. 72). Bunu mümkün kılmak için Bloor ve diğerleri (2002) ilk grup alıştırması olarak kişilerden isimlerini söylemelerinin ve kendileri hakkında birkaç cümle kurmalarının istenmesini önermektedir; bu cümleler deşifre sırasında kimlik tespiti için bir referans noktası ya da temel oluşturabilir. Dahası, veri miktarı çok fazladır, oysa analiz sistematik ve titiz olmalı, yalnızca araştırmacının kendi gündemine uygun olanların değil, tüm vakaların görüşlerini yansıtmalıdır (Bloor vd., 2001, s. 62);
- Raporlama – araştırma bulguları uygun şekilde raporlara dönüştürülür.
Görüşmeler yoluyla toplanan verilerin analizi aşağıdaki unsurlardan oluşmaktadır:
- kodların oluşturulması;
- analitik kavramların tasarlanması
- kavramlar içindeki örüntülerin tanımlanması;
- bir açıklama üretmek;
- ileri-geri hareket etme - sürekli olarak metnin başından sonuna ve tam tersi yönde hareket etme.
Kodlama ile veriler ilişkilendirilir ve teoriler seçilir. Kodlama sürecinden olgu sınıfları ve açıkça tanımlanmış bir kavram elde edilir. Açık kodlama, büyük miktarda bilgiye temel düzeni getiren ilk prosedürdür. Odaklanmış kodlama, daha az verimli ve daha az önemli kodların çıkarılması ve seçilen daha az sayıda anahtar koda odaklanma sürecidir. Bir kod, net bir etiket, tanımlanmış bir konu, konuyla ilgili bir şeyin tam olarak ne zaman ortaya çıktığını açıklayan bir açıklama ve karışıklığı önlemek için olumlu ve olumsuz örnekler içeriyorsa iyidir.
Davranışları belgelendirirken odak grupları bireysel görüşmelere göre daha az uygundur çünkü grup ortamlarında, özellikle de grupların belirli bir konuda fikir birliğine varması gerektiğinde, atipik davranışların bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi eğilimi vardır (Bloor vd., 2001, s. 8). Grup görüşmelerinin avantajları arasında sosyal yönelim, esneklik, geçerlilik, açıklık, verimlilik, pratiklik yer alırken; dezavantajları arasında kontrol eksikliği, zor veri analizleri, grupların heterojenliği, karmaşık organizasyon yer almaktadır.
