1.2.5. Etik ve Dürüstlük

Bilimsel yazımda etik standartların korunması tartışılmazdır. Bu, yöntemlerin ve sonuçların şeffaf bir şekilde raporlanmasını, atıflar yoluyla önceki çalışmalara gerekli referans verilmesini ve telif hakkıyla korunan materyaller için gerekli izinlerin alınmasını içerir (Resnik, 2015). Günümüzde bilim camiası için en sorunlu konulardan biri olan etik ihlaller, sadece yapılan çalışmalara zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda çalışmayı yürüten araştırmacının güvenilirliğine ve dolayısıyla kariyerine de önemli ölçüde zarar verir. Bu bakımdan bilimsel araştırmalarda etik ilkelere uyum, araştırmacıların özenle dikkat etmesi gereken önemli bir konudur.

Bilimsel araştırma etiğinde araştırmacılar bir dizi önemli etik standarda uymak zorundadır. Etik standartlara uyum; araştırmacıların güvenilirliğini artırır, araştırmalarının kalitesini yükseltir, bilim camiasının bütünlüğünü korur ve nihayetinde topluma güvenilir bilgi sağlar. Bu konuda dikkat edilmesi gereken bazı kilit noktalar şunlardır:

• Şeffaflık ve Doğruluk: Araştırmanın yöntem ve bulgularının şeffaf bir şekilde raporlanması ve doğru bir şekilde sunulması esastır. Veri manipülasyonundan kaçınılmalı ve sonuçlar gerçekçi bir şekilde yansıtılmalıdır.
• Telif Hakkı ve Atıf: Diğer çalışmalardan alıntı yapılırken uygun şekilde atıfta bulunulmalıdır. Telif hakkıyla korunan materyallerin kullanımı için gerekli izinler alınmalıdır.
• İnsan ve Hayvan Deneyleri: İnsanlar veya hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde etik standartlara uyulmalıdır. Bu, katılımcılardan bilgilendirilmiş onam alınmasını da içerir.
• Veri Yönetimi: Verilerin düzenli ve güvenli bir şekilde yönetilmesi önemlidir. Hassas verilerin gizliliği korunmalı ve gerektiğinde erişilebilir olmalıdır.
• Çıkar Çatışması: Araştırmacılar, çalışmalarıyla ilgili her türlü çıkar çatışmasını açıkça ortaya koymalı ve bu çatışmaların sonuçlar üzerindeki etkisini en aza indirecek önlemleri almalıdır.
• İntihal: Diğer araştırmacıların fikir ve çalışmalarına saygı gösterilmeli ve intihal gibi aşırma türlerinden kaçınılmalıdır.

Yukarıda belirtilen etik standartlar çok çeşitli kaynaklardan elde edilebilir ve bu ilkeler bilim camiasında genel kabul görmüş uygulamalardır. Bu etik standartlar, genellikle bilimsel araştırma etiği ilkeleri olarak kabul edilir ve çeşitli araştırma kurumlarının, üniversitelerin ve bilimsel yayın kuruluşlarının etik kurallarında yer alır. Ayrıca bu ilkeler bilimsel yayınlarda, araştırma kılavuzlarında ve etik kodlarda da detaylandırılabilir. Örneğin, Amerikan Psikoloji Derneği (APA) ve Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) gibi kuruluşlar bilimsel araştırma etiği konusunda rehberlik ve politikalar sağlamaktadır. Ayrıca, bilimsel dergilerin yayın kuralları genellikle bu etik ilkeleri içerir ve yazarların bu ilkelere uyması gerekir.