Özet, okuyuculara araştırmanın hedefleri, metodolojisi, bulguları ve çıkarımları hakkında genel bir bakış sağlayan bir araştırma makalesinin kısa ama kapsamlı bir özetidir. Özetin kalitesi, makalenin akademik ve profesyonel çevrelerdeki görünürlüğünü ve kabulünü önemli ölçüde etkiler (Lorenc ve Hicks, 2016; Pham ve Hoffmann, 2015). Araştırmacılar tatmin edici bir özetle karşılaştıklarında, makalenin içeriğine erişmek için istekli olacaklardır. Belcher'ın (2019) özet yazımı için bazı ipuçları ve özetin ögeleri şöyle sıralanabilir:
- Makaleyi özetleyin, tanıtmayın. Acemi yazarlar genellikle özetleri girişmiş gibi yazarlar. Oysa giriş bölümü, bu tanıtma işlevi için vardır.
- Bir hikâye anlatın. Bir argüman ya da sonuç olmaksızın bir yığın veri vermek yerine, makalenin ele aldığı bulmaca ya da sorunu belirtin.
- Argümanı ve bu argümanın önemine ilişkin bir iddiayı belirtin.
- En değerli bulguları ortaya koyun. İnsanlar bir makalenin en ilginç yönünü önceden bilirlerse makaleyi okuma olasılıkları daha yüksektir.
- Yöntemi bir cümleden fazla olmayacak şekilde kısaca belirtin. Çalışmayı nasıl yürüttüğünüze veya teorik çerçevenizi nasıl geliştirdiğinize ilişkin açıklamanızın özeti ele geçirmesine izin vermeyin.
- Belirsiz fiiller değil, güçlü fiiller kullanın. Bir konuyu “araştırmak” veya “incelemek” yerine, özetiniz “savunur” veya “gösterir”. “Denemek” veya “Çabalamak” yerine, özetiniz “gösterir”. (Bir dergi editörü, özetin herhangi bir yerinde “araştırıyor” kelimesini gördüğünde bunun kırmızı bayrak olduğunu ve makalenin tartışmaya açık olmadığını düşünebilir).
Özetin ögeleri:
- Arka plan/problem: Araştırmaya/projeye neden başladığınızı belirtin- genellikle literatürdeki bir boşluğa veya tartışmaya ya da gerçek dünyadaki bir duruma veya soruna atıfta bulunun.
- Amaç/hedef: Çalışmanın neyi çözmeyi amaçladığını ve makalenin konusunu belirtin.
- Yöntem/tasarım: Araştırmanın nasıl gerçekleştirildiğini belirtin; verileri ve metodolojiyi adlandırın.
- Bulgular: Araştırma boyunca ne bulduğunuzu, bulgularınızı belirtin.
- Tartışma/sonuç/öneri: Araştırmadan çıkardığınız sonuçları, tartışmayı (ve uygunsa önerileri) belirtin.
- Anahtar kelimeler: Özette kesinlikle yer almasını istediğiniz anahtar kelimeleri veya arama terimlerini listeleyin (Belcher, 2019).
Tablo 4'te Özgenel ve Mert'in (2019) çalışmasından bir özet örneğinin çevirisi yer almaktadır. Bu özet, ana bölümleri açısından farklı renklerle analiz edilmiştir.
Özet, araştırma makalesinin kısa ama kapsamlı bir özetidir ve okuyuculara araştırmanın amaçları, metodolojisi, bulguları ve sonuçları hakkında genel bir bakış sağlar. Özetin kalitesi, makalenin akademik ve profesyonel çevrelerdeki görünürlüğünü ve kabulünü önemli ölçüde etkiler. İyi bir özetle karşılaşan araştırmacılar, makalenin içeriğine erişmek için sabırsızlanacaktır. Özet yazarken dikkat edilmesi gereken bazı ipuçları, makaleyi tanıtmak yerine özetlemek; orijinal bir hikaye anlatmak ve makalenin ele aldığı sorunu belirtmek; argümanı ve önemini ifade etmek; en değerli bulguları ortaya koymak; yöntemi kısaca belirtmek ve güçlü fiiller kullanmak; en uygun anahtar kelimeleri dahil etmektir. Özette yer alan temel unsurlar arasında arka plan/problem, amaç, yöntem/tasarım, bulgular, tartışma, sonuçlar, öneri ve anahtar kelimeler yer alır.
