Kodlama, nitel bir analizde önemli bir prosedürdür ve nitel araştırmanın mükemmelliğini büyük ölçüde etkiler (Strauss, 2003, s. 27). Strauss (2003) üç farklı kodlama türüne ilişkin kapsamlı bir açıklama sunmaktadır: açık kodlama, eksenel kodlama ve seçici kodlama.
Açık kodlama, sorgulamayı açmak ve verilere uygun görünen kavramları üretmek için verilerin 'satır satır, hatta kelime kelime' (Strauss, 2003, s. 28) yakından incelenmesiyle gerçekleştirilen ilk, sınırsız kodlamadır. Bu noktada, kavramlar geçicidir ve her yorum geçicidir - işe yarayabilir ya da yaramayabilir veya değiştirilebilir ve kodlama yalnızca verilere değil, aynı zamanda araştırmacının sorgulamaya getirdiği deneyimsel verilere ve literatür bilgisine de dayanır. Ancak açık kodlama, araştırmacıyı verileri analitik olarak parçalara ayırmaya zorlar. Araştırmacının, teorinin merkezinde yer alacak bir çekirdek kategori oluşturmayı amaçlayan bir dizi soruyu sürekli olarak sorması önemlidir, örneğin
Bu veriler hangi çalışmayla ilgili? - Araştırmacıya orijinal bir fikrin hepsinin bu olmayabileceğini hatırlatmak için.
Bu olay hangi kategoriye işaret ediyor? - Araştırmacıyı diğer kodlarla ilişkili kodlar üretmeye zorlayarak zengin veri içinde kaybolmasını önlemek.
Verilerde aslında ne oluyor? - Araştırmacının ana sorunu tanımlamasına yardımcı olmak için.
Veriler derinlemesine analiz edilmeli ve kavramsal yoğunluğu sağlamak ve önemli kategorilerin gözden kaçmasını en aza indirmek için dikkatlice kodlanmalıdır. Bir kod nispeten doygun göründüğünde ve yeni bir şey olmadığında, araştırmacı kendini veriler arasında hızla ilerlerken, yeni bir şey göze çarpana kadar sayfaları tararken bulacaktır. Toplam analizin bazı bölümleri tatmin edici değilse, başka bir açık kodlama ve hatta yeni veri toplama gerekli olabilir.
Açık kodlama noktasında, teorik bir not yazmak için kodlamaya sık sık ara verilmelidir ve biriken notlar analisti verilerden daha uzağa ve daha analitik bir alana taşıyacaktır. Yaygın değişkenlerin analitik uygunluğu varsayılmamalıdır - bunlar temellendirilmiş teoriye zorla dahil edilmelidir.
Analistin ilk kodlara çok bağlı kalmaması ve tek tek kodların doğrulanmasını ve doyurulmasını sağlaması önemlidir. Açık kodlama kodları hızla çoğaltır, ancak her bir kodun gerçekten uyduğunu sürekli doğrulamak süreci yavaşlatır (Strauss, 2003: 32).
Eksenel kodlama - analiz her seferinde bir kategori ekseni etrafında döner, yani her seferinde bir kategorinin yoğun analizi yapılır ve bu kategori ile diğer kategoriler ve alt kategoriler arasındaki ilişkiler hakkında kümülatif bilgi elde edilir. Strauss'a (2003) göre eksenel kodlama, özellikle analist incelenen olguların yeni yönlerini incelediğinde, daha gevşek açık kodlama türleriyle dönüşümlü olarak yapılan açık kodlamanın önemli bir yönüdür.
Seçici kodlama - çekirdek kategori için sistematik olarak kodlama, yani analist kodlamayı yalnızca çekirdek kodlarla ilgili olan kodlarla sınırlandırır ve çekirdek kod, daha fazla teorik örnekleme ve veri toplama için bir rehber görevi görür. Analitik notlar daha odaklı hale gelir ve aşağıdakilere yardımcı olur
Bu nedenle, bir temellendirilmiş kuram analizinin bulgularının benzersiz olması, belirli araştırma amaçları için toplanan verilere, yani araştırma katılımcılarının sözlerine ve deneyimlerine sıkı sıkıya bağlı olması beklenir. Yeni bir olgu ortaya koyar ve bu olgunun keşfedilmesini vurgular; oysa tanımlama ve doğrulama temellendirilmiş kuramın birincil kaygısı değildir. Dolayısıyla, analizin başarısı büyük ölçüde araştırmacının duyarlılığına, analitik becerilerine bağlıdır ve araştırmacının katılımcıların mesajlarını anlama ve aktarma konusunda kendi konumunun sürekli olarak farkında olması önemlidir.
