2.3. Nitel Araştırma Soruları

Creswell'e (2009) göre, nitel bir çalışmada araştırmacılar hedefleri değil araştırma sorularını belirtirler. Bu araştırma soruları iki şekilde olabilir: merkezi soru ve ilişkili alt sorular. Merkezi soru, bir çalışmadaki merkezi olgu ya da kavramın araştırılmasını isteyen geniş bir sorudur. Araştırmacı bu soruyu, nitel araştırmanın gelişmekte olan metodolojisine uygun olarak, araştırmayı sınırlandırmamak için genel bir konu şeklinde ortaya koyar. Bu soruya ulaşmak için şu soru sorulmalıdır: “Çalışmada sorabileceğim en geniş soru nedir? Nicel araştırma eğitimi almış yeni araştırmacılar, bu yaklaşımda zorlanabilirler çünkü tersi bir yaklaşıma alışkındırlar: birkaç değişkene dayalı spesifik, dar sorular veya hipotezler belirlemek. Nitel araştırmada amaç, merkezi olguyu çevreleyen karmaşık faktörler kümesini keşfetmek ve katılımcıların sahip olduğu çeşitli perspektifleri veya anlamları sunmaktır. Creswell (2009) ayrıca geniş, nitel araştırma soruları yazmak için kılavuz ilkeler de sunmaktadır:

• Bir veya iki ana sorunun ardından en fazla beş ila yedi alt soru sorun. Her genel ve merkezî soruyu birkaç alt soru takip eder; alt sorular çalışmanın odağını daraltır, ancak sorgulamayı açık bırakır. Alt sorular da görüşmeler sırasında (ya da gözlem yaparken veya belgelere bakarken) kullanılan özel sorular haline gelebilir. Bir mülakat protokolü ya da rehberi geliştirirken, araştırmacı örneğin başlangıçta bir buz kırıcı soru sorabilir, ardından çalışmada beş ya da daha fazla alt soru sorabilir. Görüşme daha sonra ek bir toparlama ya da özet sorusuyla ya da şu soruyla sona erer: “Bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek için kime başvurmalıyım?” (Asmussen & Creswell, 1995).
• Temel soruyu belirli bir nitel araştırma stratejisiyle ilişkilendirin. Örneğin, tasarımın bu aşamasında etnografideki soruların özgüllüğü, diğer nitel stratejilerdekinden farklıdır. Etnografik araştırmada Spradley (1980), kültürü paylaşan grubun küçük hareketlerini, deneyimlerini, ana dil kullanımını, diğer kültürel gruplarla zıtlıkları ve verilerin doğruluğunu teyit etmeye yönelik soruları içeren bir etnografik sorular taksonomisi geliştirmiştir. Eleştirel etnografide, araştırma soruları mevcut literatürün bir bütünü üzerine inşa edilebilir. Bu sorular, kanıtlanması gereken gerçeklerden ziyade çalışma kılavuzları haline gelir (Thomas, 1993: s. 35). Alternatif olarak, fenomenolojide sorular, mevcut literatüre veya bir soru tipolojisine özel bir atıfta bulunulmaksızın genel olarak ifade edilebilir. Moustakas (1994) katılımcıların ne deneyimlediklerini ve bunu deneyimledikleri bağlamları ya da durumları sormaktan bahseder. Temellendirilmiş teoride, sorular bir süreç teorisi oluşturmaya yönelik olabilir. Nitel bir vaka çalışmasında, sorular vakanın bir tanımına ve bu vakanın incelenmesiyle ortaya çıkan temalara yönelik olabilir.
• Açık ve gelişmekte olan bir tasarımı ifade etmek için araştırma sorularına ne veya nasıl sözcükleriyle başlayın. Neden kelimesi genellikle araştırmacının bir şeyin neden meydana geldiğini açıklamaya çalıştığını ima eder ve bu, nitel araştırmanın daha açık ve gelişmekte olan duruşu yerine nicel araştırmayla ilişkili bir neden-sonuç türü düşünmeyi akla getirir.
• Tek bir olgu veya kavrama odaklanın. Bir çalışma zaman içinde geliştikçe, bu tek olguyu etkileyebilecek faktörler ortaya çıkacaktır ancak bir çalışmaya ayrıntılı olarak keşfetmek için tek bir odakla başlanmalıdır.
• Ortaya çıkan tasarımın dilini aktaran keşif fiilleri kullanın:
• keşfetmek (örn. temellendirilmiş teori);
• anlamaya çalışmak (örneğin etnografi);
• bir süreci keşfetmek (örn. vaka çalışması);
• deneyimleri tanımlamak (örn. fenomenoloji);
• hikayeleri raporlamak (örneğin anlatı araştırması).
• “Etkilemek”, “tesir etmek”, “belirlemek”, “neden olmak” ve “ilişkili olmak” gibi niceliksel araştırma öneren yönlü kelimeler yerine bir önceki madde yer alan yönsüz ve daha keşfedici fiilleri kullanın.
• Araştırma sorularının çalışma sırasında ortaya çıkan bir tasarımın varsayımlarıyla tutarlı bir şekilde gelişmesini ve değişmesini bekleyin. Nitel çalışmalarda sorular genellikle sürekli olarak gözden geçirilir ve yeniden formüle edilir (temellendirilmiş kuram/gömülü teori çalışmasında olduğu gibi). Bu yaklaşım, araştırma sorularının çalışma boyunca sabit kaldığı nicel tasarımlara alışkın bireyler için sorunlu olabilir.
• Nitel bir araştırma stratejisi tarafından aksi belirtilmedikçe, literatüre veya teoriye atıfta bulunmadan açık uçlu sorular kullanın.
• Nicel olarak kabul edilen kapalı uçlu soruların gerekli olması halinde (örneğin, belirli bir ölçekte bir şeyin derecelendirilmesi/bir şeyden duyulan memnuniyet), belirli bir derecelendirmenin neden seçildiğine dair ek yorumlar isteyen bir metin kutusu eklenmeli, böylece ilgili nicel araştırma sorusu yanıtlarının yanı sıra nitel içgörüler de sağlanmalıdır.
• Henüz bilgi verilmemişse, çalışma için katılımcıları ve araştırma alanını belirtin.
• Araştırma sorularının etik ve önyargısız olduğundan emin olun (başka bir kişinin bilinçsiz önyargı olup olmadığını kontrol etmesi her zaman iyidir).
• Kullanılan dilin açık ve kolay anlaşılır olduğundan emin olun. Bu nedenle jargon, kısaltmalar ve aşırı teknik dilden kaçınılmalıdır.

Testi yapın ve nitel araştırma hakkındaki bilginizi test edin:

https://take.quiz-maker.com/QCVDKOK00