Anlatı araştırması, “anlatının, kronolojik olarak bağlantılı bir olay/eylem ya da olaylar/eylemler dizisini anlatan sözlü ya da yazılı bir metin olarak anlaşıldığı” özel bir nitel tasarım türüdür (Czarniawska, 2004, s. 17). Bir ya da iki birey üzerinde çalışmayı, onların bireysel deneyimlerini aktardıkları hikayeleri aracılığıyla veri toplamayı ve ardından deneyimlerin anlamını kronolojik olarak sıralamayı ifade eder (Creswell vd., 2007, s. 240). Anlatıların yol gösterici bir teorik merceği ya da perspektifi (örneğin feminist bir mercek) olabilir.
Creswell'e (2007) göre, anlatı araştırması pratiğinde çeşitli anlatı çalışma biçimleri bulunabilir, örneğin
- biyografi - araştırmacı başka bir kişinin hayatındaki deneyimler hakkında yazar/kayıt tutar;
- otobiyografi - araştırmanın öznesi olan bireyler kendi yaşam deneyimleri hakkında yazarlar/kayıt altına alırlar;
- yaşam öyküleri - bir bireyin tüm yaşamının tasviri;
- sözlü tarih ya da kişisel deneyim hikayeleri - bir ya da birkaç kişiden toplanan, olayların kişisel yansımaları ile bunların neden ve sonuçlarını içeren bir çalışma (Plummer, 1983).
Anlatı çalışması prosedürü şunları içerir:
- Araştırma probleminin ya da sorusunun anlatı çalışmasına en uygun olup olmadığının belirlenmesi
- Çalışmayla ilgilenen bir veya iki kişinin seçilmesi ve bu kişilerin hikayelerini anlatmalarının sağlanması (saha metinleri), böylece ham veri toplanması. Saha metinleri, hikayelerinin bir günlük ya da ajandaya kaydedilmesini içerebilir. Araştırmacı ayrıca bu kişileri gözlemleyebilir, saha notları tutabilir, gönderdikleri mektupları toplayabilir, haklarında belgeler toplayabilir, aile üyelerinden onlarla ilgili hikayeler, fotoğraflar vb. toplayabilir;
- Bu hikayelerin bağlamı hakkında bilgi toplamak (katılımcıların işleri, evleri, kültürleri, tarihsel bağlamları, vb;)
- Araştırmacı, katılımcıların hikayelerini analiz ederek kilit unsurları arar ve bunları kronolojik bir sunum halinde sıralar. Anlatı araştırmasının ayırt edici özelliğini temsil eden, sıralamaya vurgu yapan bu kronolojidir. Nihai hikaye, zaman, mekan, olay örgüsü ve sahne gibi tipik olarak romanlarda bulunan unsurları içerebilir;
- Katılımcıları aktif olarak araştırmaya dahil ederek ve analizin geçerliliğine katkıda bulunmak için hikayelerin anlamını katılımcılarla müzakere ederek işbirliği yapmak (Creswell & Miller, 2000).
Bu anlatı araştırması prosedürleri ve özellikleri, bu araştırma tasarımının kullanımını zorlaştırmaktadır çünkü çok miktarda bilgi toplanması gerekir, bireyin yaşamının bağlamının net bir şekilde anlaşılması gerekir, katılımcı ile aktif işbirliği zorunludur, toplanan kaynak materyalde bireyin deneyimlerini yakalayan belirli hikayeleri belirlemek için keskin bir göz gerekir ve araştırmacının, katılımcının hikayelerini nasıl sunacağını belirleyen kendi kişisel ve politik geçmişi hakkında yansıtıcı olması gerekir (Creswell, 2007, s. 57).
Ek bilgi kaynağı:
https://www.youtube.com/watch?v=zKTH5_k50vM&t=37
