EN | PT | TR | RO | BG | SR
;


NEXT TOPIC

Bölüm 3. NİTEL ARAŞTIRMA DESENLERİ




3.5. Etnometodoloji


Etnometodoloji yeni bir araştırma tasarımıdır. Adından da anlaşılacağı üzere, bir ulusun ve topluluklarının özelliklerinin incelenmesini ifade eder. Bir topluluğun kolektif değerlerinin tanımlanmasını sağlayan etnografya ile biraz ilişkilidir, ancak bir sosyal grubun araçları, yemekleri, kültürü ve yaşam biçimi gibi diğer önemli unsurlarını da tanımlar. Etnometodoloji, bir toplumun tutumlarına ve bunların dilsel olarak nasıl ifade edildiğine vurgu yapar. Bir veri toplama sistemine sahip olmayan sosyolojinin aksine, etnometodoloji bir sistem geliştirmeye çalışır.

Etnometodoloji, sıradan bir insanın, halktan bir adamın konuşmasından elde edilen gerçekleri kullanır. Bireylerin çevrelerine, çevrelerinin etkilerine ve kişilerarası iletişime dayanarak oluşturdukları toplumlarına yönelik tutumlarını tanımlamayı, yani insanların kendi yaşadıkları gerçeklikleri ve pratikleri nasıl anlamlandırdıklarını anlamayı amaçlar. İnsanlar ister basitçe gördükleri ister çeşitli medya aracılığıyla kabul ettikleri ya da etmedikleri şeyler hakkında bir algıya sahiptir ve bunu bir fikir oluşturmak için kullanırlar. Etnometodolojik tasarımın amacı, bireylerin nasıl, yani hangi sosyal koşullar ve durumlarda duygusal gerçeklik algıları edindiklerine dair gerçekleri toplamaktır (Ristić, 2016, s. 228).

Etnometodolojik araştırmanın nesnesi insanlar tarafından tanımlanır çünkü insanlar kendileri için neyin önemli olduğuna, duygularını ifade ederek karar verirler. Amaç, kişinin duygularını ve algılarını, onlarla aynı fikirde olmayanlara bakmaksızın ifade etmektir. Her insanın kişisel bir toplum algısına sahip olması gerekir ve insanlar eğer kolektif algıyı kabul edilemez bulurlarsa tutumları değişebilir. Toplumu insanlar yaratır ve bu nedenle insanlar onu da değiştirebilir.

Etnometodoloji yeni bir bilimsel tasarımdır ve algıların türüne göre sınırlı ve sınırsız etnometodolojinin yanı sıra doğrudan ve dolaylı etki etnometodolojisi olarak ikiye ayrılabilir. Sınırlı etnometodoloji belirli bir grup insanla ve onların tutumlarıyla ilgilenir. Bu yöntem, bir grup içindeki ilişkileri ve insanların nasıl algılandığını analiz etmek için kullanılır. Sınırsız etnometodoloji, belirli bir grubun ötesine geçerek diğer sosyal bütünlere ulaşır. Bir grubun üyelerinin kendi grupları hakkında ne düşündüklerini ve diğer grupları kabul edip etmediklerini ortaya koyar. Doğrudan etki etnometodolojisi, bir toplumun veya grubun üyelerinin kişisel ve özerk algıları ile karakterize edilir. Amaç, benzer görüşleri tespit etmek ve bunları gruplandırmaktır. Öte yandan, dolaylı etki etnometodolojisi dış etkilerle karakterize edilir. Üyelerin görüşleri, çoğunluk grubuna uymak için dış baskı altında düzeltilir.

Veriler genellikle bir kültürü paylaşan grubun üyeleri arasındaki davranış, dil ve etkileşimin uzun süreli gözlemi ve anahtar bilgi kaynağı olarak adlandırılan bir topluluğun en bilgili üyeleriyle yapılan görüşmeler yoluyla toplanır. Araştırmacılar araştırma sürecinde kendilerini paranteze almak zorundadır. Veri toplama ve analiz eş zamanlı olarak gerçekleşir. Creswell'e (2007) göre, bu tür bir araştırma yürütme prosedürü aşağıdaki adımları içerir:

  • Etnometodolojinin araştırma problemini incelemek için kullanılacak en uygun tasarım olup olmadığı belirlenmelidir (kültürel bir grubun nasıl işlediğini tanımlamak ve inançları, dili, davranışları ve güç, direnç ve hakimiyet gibi konuları araştırmak gerektiğinde uygundur);
  • Çalışmak için kültür paylaşan bir grup belirlemeli veya yeri tespit edilmelidir - ortak dilleri, davranış kalıpları ve tutumları fark edilebilir bir örüntüye dönüşecek şekilde uzun süredir bir arada olan veya toplum tarafından marjinalize edilmiş bir grup olmalıdır.
  • Grup hakkında çalışmak için kültürel temalar veya konular seçilmelidir (öğrenme, sosyalleşme, biliş, tahakküm, eşitsizlik vb. gibi);
  • Sahadaki bireylerin günlük yaşamlarına saygı göstererek grubun çalıştığı ve yaşadığı yerlerde saha çalışması yapılmalı/bilgi toplanmalıdır. Veri toplamak için gözlemler, görüşmeler, testler, anketler, görsel-işitsel yöntemler kullanılabilir;
  • Veri analizi - gruptan ortaya çıkan temaların tanımlanması ve grubun nasıl işlediğine ve yaşadığına dair genel bir analiz yapılmalıdır;
  • Grubun, katılımcıların görüşlerinin yanı sıra araştırmacının görüşlerini de içeren bütüncül bir kültürel portresi sunulmalıdır. Böylece okuyucunun kültür paylaşım grubu hakkında hem katılımcıların hem de araştırmacının yorumlarından bilgi edinmesini sağlanmalıdır. Grubun ihtiyaçları savunabilir ya da bu ihtiyaçları karşılamak için değişiklikler önerilebilir. Tiyatro prodüksiyonları, oyunlar veya şiirler etnometodolojinin nihai ürünlerinden bazıları olabilir.

Etnometodolojiyle uğraşmak için araştırmacının kültürel antropoloji ve sosyo-kültürel bir sistemin anlamı konusunda bir temele sahip olması gerekir. Veri toplama, kapsamlı ve zaman alıcıdır. Araştırmacının yerlileşmesi ve çalışmayı tamamlayamaması ihtimali vardır. Araştırmacının, üzerinde çalışılan insanlar ve yerler üzerindeki etkisini kabul etmesi gerekir (Creswell, 2007, s. 72).