4.2.1. Görüşme Türleri

Bir araştırma prosedürü olarak görüşme, birkaç farklı kritere göre sınıflandırılabilir. İçeriğine ve gerçekleştirilme biçimine göre görüşmeler şu şekilde ayrılabilir:

• Yapılandırılmış görüşmeler – sorular önceden tanımlanmıştır ve önceden hazırlanmış bir sırayla sorulur. Bir ankete benzer. Genellikle analitiktir ve uygulanması kolaydır. Bu tür sıkı kontrollü görüşmeler, görüşülen kişinin hedef konu alanına odaklanmasını ve görüşmenin iyi tanımlanmış bir alanı kapsamasını saağlar. Bu da yanıtların farklı katılımcılar arasında karşılaştırılabilir hâle getirir. Öte yandan, görüşmeci yanıtları bir kodlama şemasına göre kaydedeceği için yanıtlarda çeşitlilik veya rastgelelik çok az yer vardır. Soruların sorulma biçiminde de çok az esneklik vardır çünkü standartlaştırılmış bir format benimsenerek hiçbir şeyin şansa bırakılmayacağı umulmaktadır. Bu görüşme türü, araştırmacının neyi bilmediğinin farkında olduğu ve gerekli yanıtları verecek soruları çerçeveleyebildiği durumlarda uygundur (Dörnyei, 2007, s. 135).
• Yapılandırılmamış görüşmeler – daha çok bir tartışma gibidir, yani cevaplar kendiliğinden gelir, ancak uygulanması daha zordur. Araştırma gündeminden sadece minimum müdahale ile görüşülen kişiyi öngörülemeyen yönlerde takip etmek için maksimum esneklik sağlar. Amaç, görüşmecinin dinleyici rolünü üstlenmesiyle, görüşülen kişinin resmi bağlamlarda ortaya koyabileceğinden daha fazlasını ortaya koyabileceği bir atmosfer yaratmaktır. Önceden ayrıntılı bir görüşme rehberi hazırlanmaz, ancak araştırmacı genellikle görüşülen kişinin hikayesini ortaya çıkarmak için birkaç (1-6) açılış sorusu düşünür. Görüşme sırasında araştırmacı ara sıra açıklama için soru sorabilir ve görüşmeyi devam ettirmek için bazı pekiştirici geri bildirimler verebilir, ancak kesintiler asgari düzeyde tutulur. Dolayısıyla, görüşülen kişiyle olumlu bir yakınlık kurulması gerekir. Bu tür bir görüşme, bir çalışma belirli bir olgunun daha derin anlamına odaklandığında veya belirli bir olgunun nasıl geliştiğine dair bazı kişisel tarih açıklamaları gerektiğinde en kabul edilebilir yöntemdir (Dörnyei, 2007, s. 136).
• Yarı yapılandırılmış görüşme – önceden hazırlanmış bir dizi açık uçlu soru ve görüşme sırasında ele alınması gereken konular vardır. Buna karşın, görüşmeci uygun bulursa görüşmede kılavuzdan sapan sorgulama yollarını takip edebilir ve keşfedici bir şekilde ortaya atılan konuları detaylandırabilir. Araştırmacının söz konusu olgu veya alan hakkında yeterince iyi bir genel bakışa sahip olduğu ve konu hakkında önceden geniş sorular geliştirebildiği ancak katılımcının hikayesinin derinliğini ve genişliğini sınırlayacak hazır yanıt kategorilerini kullanmak istemediği durumlarda uygundur. Görüşmeci genellikle tüm katılımcılara aynı soruları sorar ancak bu soruların aynı sırayla ya da aynı ifadelerle sorulması gerekmez ve ana soruları çeşitli derinleştirici sorular tamamlar (Dörnyei, 2007, s. 136).

Katılımcılara, yani görüşülen kişilere dayanarak, aşağıdakiler arasında ayrım yapabiliriz:

• doğrudan görüşme (görüşülen kişilerle yapılan konuşma) ve
• dolaylı görüşme (görüşülen kişinin ailesi, arkadaşları vb. ile yapılan konuşma).

Görüşülen kişi sayısına bağlı olarak, aşağıdakiler arasında ayrım yapabiliriz:

• bireysel görüşme (tek bir kişiyle yapılan görüşme) ve
• grup görüşmesi (birkaç kişiyle yapılan konuşma) (Mužić, 1977, s. 250).