EN | PT | TR | RO | BG | SR
;


NEXT TOPIC

4.4. Biyografik Araştırma Yöntemi




4.4.1. Biyografik Yöntem Türleri


Bir bütünü temsil etmesine rağmen, kişisel belge yöntemi birkaç türe ayrılabilir. En önemli sınıflandırma, malzeme kaynaklarının türlerine göre yapılan sınıflandırma ya da resmî belgelerle ilgili olan kişisel tarih yöntemi ve katılımcıların kayıtlarına dayanan yaşam öyküsü yöntemi olarak yapılan sınıflandırmadır.

Bu sınıflandırmaya ek olarak, kapsam ve önem bakımından farklı olan olay türlerine göre yapılan sınıflandırma da son derece önemlidir. Bu, katılımcının hayatına ilişkin kişisel belgeler yöntemi ve belirli olaylara ilişkin kişisel belgeler yöntemi olarak yapılan sınıflandırmadır.

Ayrıca, bilimsel amaçlar için kullanılan ve bağımsız olarak kullanılan kişisel belgeler yöntemi olmak üzere bir sınıflandırma da vardır.

Resmi kişisel belgeler yöntemi ile diğer benzer yöntemler arasındaki fark, bunların başka kişiler tarafından yazılmış olması ve malzemenin bunları kaydeden kişinin zihninde işlenmiş olmasıdır, bu da güvenilirliğini sorgulanabilir hale getirir. Öte yandan, katılımcı tarafından yapılan öznel kayıtlar da vardır. Öznel olmalarına rağmen, gerçek bir araştırma yöntemi olarak kabul edilebilirler (Pečujlić & Milić, 1995, s. 139).

Katılımcının hayatında bazı izler bırakan olayların çoğuyla ilgili olan yönteme gelince, bunun daha evrensel bir anlamı olduğu söylenebilir çünkü bu yöntem katılımcının hayatındaki önemli olaylara ek olarak, katılımcının bir kişi olarak nasıl geliştiğini, o zaman diliminde meydana gelen her değişikliği, tutumlardaki değişiklikleri vb. de ortaya çıkarır.

Daha az sayıda olayla ilgili olan yöntemin önemi, olayların sayısında değil, bir yandan katılımcıların kendileri üzerindeki etkilerinde, diğer yandan da belirli bir olayın kendisindedir.

Bilimsel amaçlarla geliştirilen biyografik yöntem, hedefe ulaşmayı, yani bir birey ile sosyal olgular arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Dolayısıyla bu yöntemin en iyi sonuçları verdiği söylenebilir. Bununla birlikte, biyografik araştırmanın tipik nesnesi birey olsa da bu metodolojik yaklaşımın geçerliliği kolektif analiz birimlerine dayanan çalışmalarda da doğrulanmıştır (Poleti-Ćosić, 2019, s. 34).

Biyografik yöntemi kullanan araştırmacının rolü, geleneksel nitel araştırma yapan araştırmacının rolünün tam tersidir: Araştırmanın başında araştırmacı deneyimsel verileri toplar, verilerin özgünlüğünü ve kalitesini hiçbir şekilde etkilememek için görünmez ve fark edilmez olmak için elinden geleni yaparken insanların hayat hikayelerini okur veya dinler, ardından toplanan materyalleri dikkatlice okur ve gerçek hayatı buna göre yeniden inşa eder.

Biyografik yöntem, araştırmacının araştırma sürecindeki rolüne bazı değişiklikler getirmesinin yanı sıra, sosyal gerçekliğin gözlemlenmesine de farklılıklar getirir. Geleneksel araştırma, sözde bağımsız değişkenlerden bağımlı değişkenlere giden bir neden-sonuç zinciri türetmeye çalışırken, biyografik yöntem olayların kronolojik zincirini yeniden inşa etmeye ve bunların meydana geliş mantığını incelemeye çalışır (Pečujlić & Milić, 1995, s. 139).

Örnek: Bir şirkette yeni bir çalışan işe alınırken, anket uygulaması veya mülakatın yanı sıra biyografik yöntem de kullanılabilir. Öyküsel mülakat sırasında, ilk giriş sorusu, görüşülen kişinin kendi hayatındaki olayların ve deneyimlerin (“temel anlatı” olarak da adlandırılır) bir anlatımını ortaya çıkarmak için sorulur. Bu anlatım, ek sorular sorularak kesintiye uğratılmamalı ancak sözel olmayan jestler ve ilgi ifadeleri ile teşvik edilmelidir. Bu, görüşülen kişinin anlatıyı istediği gibi yapılandırmasına olanak tanır. Görüşmenin ikinci bölümünde, yani 'sorgulama döneminde', araştırmacı anlatı soruları sorarak veya anlatıda tanımlanan yaşam yönleri hakkında daha fazla ayrıntı isteyerek konunun genişletilmesini başlatır. Bir kişiyle rahat bir ortamda biyografisindeki belirli unsurlar hakkında konuşmak, kişiyi ve olumlu ve olumsuz özelliklerini daha iyi tanımanın iyi bir yoludur ve böylece gelecekteki olası iş birliğinin öngörülmesine katkıda bulunur.